Opdrachtgevers in bijvoorbeeld de bouw en de zorg maken zich onnodig bezorgd over het inhuren van zzp-ers. In deze blog leggen we uit waarom. Opdrachtgevers zijn vooral bang gemaakt door de belastingdienst met uitspraken als "Het inhuren van zzp-ers is niet meer mogelijk" en "Als de zzp-er hetzelfde werk doet als de werknemers dan is er sprake van schijnzelfstandigheid" We zullen hieronder bespreken dat deze uitspraken onjuist en onrechtmatig zijn op basis van de uitspraken van de Hoge Raad (onze hoogste rechtscollege) en wat nu het echte (financiële) risico is bij het inhuren van zzp-ers (in plaats van bijvoorbeeld detachering).
1. De rechter bepaalt of er sprake is van schijnzelfstandigheid
Door veel opdrachtgevers wordt als reden voor het niet-inhuren van zzp-ers opgegeven dat zij aan de wet moeten houden. Met "de wet"wordt dan bedoeld de Wet. Blijkbaar weten maar weinig mensen wat de Wet DBA inhoudt. De Wet DBA bepaalt namelijk alleen maar dat de VAR-verklaring (Verklaring arbeidsrelatie) wordt ingetrokken en niet meer van toepassing is (verder staat er niets in !) De wet DBA en ook de Wet op Inkomstenbelasting geven helemaal geen definitie van het begrip ondernemerschap. De inhoud van het fiscaal zelfstandig ondernemerschap wordt uitsluitend en geheel bepaald door de rechtspraak. En laat daar nu de Hoge Raad in het Deliveroo-arrest en het Uber-arrest een mooi kader voor gemaakt te hebben aan de hand waarvan partijen hun arbeidsrelatie zodanig kunnen inrichten dat zij kunnen voldoen aan de door de Hoge Raad aangegeven ondernemerscriteria.
Het is namelijk vreemd dat er zo angstig wordt gereageerd op standpunten van de belastingdienst die duidelijk niet overeenkomen met de uitspraken van nota bene het hoogste rechtscollege van Nederland, de Hoge Raad. Het is niet de belastingdienst die bepaalt of er sprake is van schijnzelfstandigheid, maar nog altijd (gelukkig maar) de rechter. De belastingdienst kan wel naheffingsaanslagen loonheffingen opleggen, maar dat wil niet zeggen dat deze aanslagen juist zijn. Het is niet zo dat er direct betaald moet worden. Opdrachtgevers en zzp-ers kunnen in bezwaar en beroep gaan bij de rechter. o dreigde de belastingdienst ook met collectieve naheffingsaanslagen loonheffingen bij de opdrachtgever. Ook dit standpunt van de belastingdienst is door de Hoge Raad onderuit gehaald.
3. Collectieve handhaving niet meer mogelijk
Door het Uber-arrest is een collectieve handhaving bij zorginstellingen namelijk niet meer mogelijk. De belastingdienst stelde zich op het standpunt dat als een zzp-er hetzelfde werk doet als een werknemer in dezelfde zorginstelling er sprake is van schijnzelfstandigheid. Gevolg van dit duidelijk aanwijsbare onjuiste standpunt was dat de belastingdienst dreigde met collectieve handhaving op schijnzelfstandigheid. Dat houdt in dit geval in dat de belastingdienst voor álle zzp-ers die hetzelfde werk verrichten als de werknemers één grote collectieve naheffingsaanslag loonheffingen zou kunnen opleggen bij de zorginstelling.
Helaas is dit onjuiste standpunt van de belastingdienst door veel partijen overgenomen: door de overheid, adviesbureaus, de media, enzovoort. Met als gevolg grote angst en onzekerheid bij de opdrachtgevers. Echter ook hier voor de opdrachtgevers goed nieuws. Het door de belastingdienst ingenomen standpunt is onjuist zoals blijkt uit de in februari 2025 gewezen uitspraak van de Hoge Raad in het Uber-arrest. De Hoge Raad heeft hier aangegeven dat, ook al verricht de zzp-er hetzelfde werk als een werknemer in dezelfde zorginstelling de zzp-er toch, op grond van een andere contracten, feiten en omstandigheden, als zzp-er kan worden aangemerkt náást de werknemer.
Dit betekent dat elke arbeidsrelatie met een zzp-er afzonderlijk moet worden beoordeeld door de belastingdienst. Stel een opdrachtgever heeft 200 zzp-ers ingehuurd. De belastingdienst kan dan niet een collectieve naheffingsaanslag loonheffingen ten aanzien van 200 zzp-ers opleggen bij de opdrachtgever, maar moet elke zzp-er één voor één onderzoeken of er sprake is van schijnzelfstandigheid of niet. Het is duidelijk dat hierdoor een effectieve handhaving en het dreigen daarmee, niet meer mogelijk is als je maar 80 inspecteurs op de handhaving hebt gezet. Om elke zzp-er afzonderlijk te gaan beoordelen neemt zoveel tijd in beslag, laat staan als deze ook nog bezwaar- en beroepsprocedures gaan opstarten bij de belastingdienst c.q de rechter. Hiermee is ook het risico op een strenge handhaving bij de zorginstellingen geminimaliseerd.
2. Te veel risico
In onze andere blog hebben we ook aangegeven dat een opdrachtgever meer kwijt is dan wel minimaal gelijk aan het inhuren van uitzendkrachten, detacheerders en payrollers dan het inhuren van zzp-ers, zélfs als er achteraf alsnog sprake zou zijn van schijnzelfstandigheid.
Als we bijvoorbeeld detachering en uitzending in de zorgsector nemen dan is het 100% zeker dat de zorginstellingen teveel betalen. Uitgaande van een brutoloon van €23 komt het kostenplaatje voor een zorginstelling bij detachering uit op maar liefst € 112,00 ! De berekening is als volgt: brutoloon € 23,00 x factor 2,5 = € 57,50 + ORT € 34,35 = € 92,85 + 21% BTW €19,49 = € 112,34. Afgezet tegen het brutoloon is dit bijna factor 5.
Bij het inhuren van een zzp-er zijn de zorginstellingen maar ook opdrachtgevers in andere sectoren dus veel goedloper uit, dus dat geld besparen zij direct. Daarnaast zou er de kans (dus het is niet zeker, zeker niet als je de criteria van het Deliveroo-arrest volgt) kunnen bestaan dat er alsnog sprake zou kunnen zijn van schijnzelfstandigheid, maar dan nóg ben als opdrachtgever (veel) goedkoper uit dan wel minimaal gelijk ten opzichte van uitzending en detachering. Dus het financiële risico van het inhuren van een zzp-er is niet groter doch eerder juist (veel) goedkoper dan bij uitzending of detachering (daar waar je in ieder geval zeker dat je als zorginstelling teveel betaalt).
Dit risico wordt verder getemperd doordat de belastingdienst geen collectieve naheffingsaanslagen loonheffingen kan opleggen bij de zorginstellingen.