Zzp-er is niet duurder dan werknemer. Integendeel
Door de politiek, grote opdrachtgevers (met name in de zorg)en media wordt telkens gezegd dat zzp-ers 2 á 3 keer zo duur zijn dan werknemers. Dit is echter absoluut niet waar. De totale kosten van een zzp-er zijn gemiddeld gezien gelijk aan dan wel minder dan de totale kosten van een werknemer, zeker als de overheadkosten en niet-productieve uren worden meegenomen in de berekening. Hoe komen zij dan tot deze onjuiste bewering? Dit komt door 2 grote vergissingen. We gaan hierbij uit van een werknemer en een zzp-er in de zorgbranche, omdat het vooral daar speelt. Maar de berekeningen zijn ook van toepassing op andere branches waarbij een CAO en een verplichte pensioenregeling van toepassing zijn.
Vergissing 1. Uurtarief zzp-er wordt ten onrechte vergeleken met bruto uurloon werknemer
Volgens het adviesbureau Berenschot vergelijken de zorginstellingen het uurtarief van de zzp-er in de zorg met het bruto uurloon van de werknemer in dienst. Uiteraard ligt het uurtarief dan (veel) hoger dan het bruto uurloon van de zorgmedewerker in dienst. Echter, naast het bruto uurloon moeten nog veel andere posten worden meegenomen in de berekening van de totale werkgeverslasten. Zo komt naast het brutoloon voor rekening van de werkgever: het vakantiegeld, de pensioenpremie, het ziekteverzuim, de opleidingskosten, etc. Als al deze posten opgeteld worden bij het brutoloon dan komt men gemiddeld op dezelfde kosten uit als bij een zelfstandige zorgverlener.
Hieronder zullen we een vergelijking maken tussen de totale kosten van een zzp-er in de zorg en een werknemer in de zorg.
Berekening totale loonkosten
De onderstaande berekening van de totale loonkosten van een werknemer in de zorg is gebaseerd op een daadwerkelijke loonstrook van een zorginstelling van 2022 aangevuld met het ziekteverzuimpercentage van 2022 (9,3% bij verzorgend en verplegende personeel). Het brutoloon betreft het loon van een verpleegkundige 45 – 5 volgens het CAO-VVT met een 36-urige werkweek (dus 156 uur per maand). Het brutoloon was toen € 3.567,72 per maand en dus € 22,87 per uur. Dit komt overeen met een gevraagd uurtarief van een zzp-er van hetzelfde niveau van € 40,00. Uitgaande van 156 uur bedragen de totale kosten voor een zzp-er in de zorg van dit niveau € 40,00 x 156 = € 6.240. In dit bedrag is alles inbegrepen.
Wij gaan nu bekijken wat een werknemer in de zorg kost. Berekening totale kosten werknemer
Brutoloon (2022) € 22,87 x 156 uur € 3.567,72
Reservering vakantietoeslag € 258,92
Reservering sociale lasten vakantietoeslag € 38,84
Reservering eindejaarsuitkering € 269,60
Reservering sociale lasten eindejaarsuitkering € 40,44
Reservering scholing en opleiding € 57,72
ZVW werkgeversheffing € 194,79
Premie OP werkgever € 342,25
Premie AP werkgever € 4,76
WW premie laag werkgever € 77,91
Premie Aof hoog (WIA) € 203,45
Premie Kinderopvang (WKO) € 14,42
Subtotaal loonkosten voor werkgever € 5.070,82
Ziekteverzuim verpleging, verzorging en thuiszorg (2022: 9,3%) € 471,58
Vakantiedagen (13%) € 659,63
Totaal directe werkgeverskosten € 6.202,03
Aantal uren per maand 156
Totale werkgeverskosten per uur € 39,75
De totale kosten voor de zzp-er in de zorg bedroegen € 6.240. Dus bijna gelijk aan de totale kosten van een werknemer in de zorg. Echter als we de overheadkosten (bij een werknemer ongeveer 10%) en de niet-productieve uren (bij een werknemer ongeveer 20%) erbij trekken, die bij een werknemer een stuk hoger liggen dan bij een zzp-er in de zorg, dan komen de totale kosten van de werknemer zelfs boven die van de zzp-er in de zorg.
Conclusie
De totale kosten van een zzp-er in de zorg zijn niet meer dan van een werknemer in de zorg, eerder het tegendeel als de overheadkosten en de niet-productieve uren worden meegerekend. Dat zzp-ers in de zorg duurder zouden zijn dan zorgwerknemers is derhalve aantoonbaar niet waar. En ook hier kan vastgesteld worden dat er op geen enkele wijze sprake is van een balans- of concurrentieverstoring tussen zzp-ers in de zorg en werknemers in de zorg. Noch qua totale arbeidskosten noch ten aanzien van het nettobedrag dat de zzp-er per saldo overhoudt in vergelijking met de werknemer in de zorg.
Vergissing 2. Tussen zzp-ers in de zorg en uitzendkrachten/gedetacheerden
Personeel niet in loondienst (PNIL)
Er wordt door zorginstellingen blijkbaar geen onderscheid gemaakt tussen ingehuurde zzp-ers in de zorg enerzijds en ingehuurde uitzendkrachten/gedetacheerden anderzijds.
Zowel ingehuurde zzp-ers in de zorg als uitzendkrachten/gedetacheerden worden door zorginstellingen in de jaarrekening opgenomen onder de post PNIL. PNIL staat voor Personeel Niet In Loondienst.
In de praktijk wordt hiermee bedoeld personen die van buitenaf ingehuurd worden om zorgwerkzaamheden te verrichten voor de zorginstelling zonder dat zij in dienst zijn bij die zorginstelling. De benaming is daarom zeer vreemd aangezien het woord Personeel slaat op mensen die juist wél in dienst zijn van een werkgever. Maar goed, het gaat dus om inhuur van derden niet in loondienst van de zorginstelling.
Hieronder vallen dus:
1. Zelfstandige zorgverleners, die al dan niet via zuivere bemiddeling, een opdrachtovereenkomst tot zorgverlening hebben afgesloten met een zorginstelling.
2. Zorgmedewerkers die in dienst zijn van een uitzendbureau of een detacheringsbureau en worden uitgeleend aan een zorginstelling.
In de post PNIL maken de ziekenhuizen veelal geen onderscheid tussen de zzp-ers in de zorg die rechtstreeks een opdrachtovereenkomst tot zorgverlening afsluiten met een zorginstelling (al dan niet via bemiddeling van een zuiver zorgbemiddelingsbureau) en zorgmensen die door de zorginstellingen worden ingehuurd van een uitzendbureau en een detacheringsbureau.
Nu hebben we gezien dat een zelfstandige zorgverlener gemiddeld niet duurder is dan een zorgwerknemer in dienst en als wij de overheadkosten en niet-productieve uren meerekenen zelfs goedkoper dan een werknemer in de zorg.
Als de zorginstelling zegt veel meer kwijt te zijn aan ingehuurd zorgmensen dan zou dit er op moeten duiden dat zij zeer waarschijnlijk veel zorgmensen inhuren via uitzendbureaus en detacheringsbureaus. Maar het inhuren van met name een gedetacheerde kost de zorginstelling een factor 2,5 tot 3 maal het brutoloon van een werknemer. Daar komt nog bij dat er bij uitzending en detachering sprake is van ter beschikkingstellen van personeel en deze dienst is belast met BTW. Dus de zorginstelling ontvangt een factuur van het detacheringsbureau van 2 ,5 á 3 keer het brutoloon plus 21% BTW daar bovenop. Het is duidelijk dat hierdoor een uitzendkracht of gedetacheerde veel duurder is dan een zzp-er.